Zawał serca

Główne przyczyny zawału serca

Przyczyn może być wiele, procesy, które prowadzą do zawału trwają najczęściej kilka lat. Atak serca jest najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce.

Atak serca następuje w wyniku postępującej choroby wieńcowej, a miażdżyca naczyń powoduje brak swobodnego przepływu krwi do mięśnia sercowego. Do głównych przyczyn powstawania miażdżycy należą:

• zwiększona ilość tzw. złego cholesterolu,
• palenie papierosów, picie alkoholu i nieodpowiednia dieta,
• otyłość i cukrzyca,
• nieleczone nadciśnienie tętnicze.

Oczywiście należy pamiętać, że wiele z tych czynników ryzyka możemy uniknąć, np. poprzez wprowadzenie zdrowej diety, zredukowanie przyjmowania tłustych potraw, rzucenie palenia i ograniczenie spożywania alkoholu. Jednak do zatrzymania akcji serca mogą też przyczynić się inne czynniki.

Czasami może to nastąpić w wyniku silnego wstrząsu emocjonalnego (szczególnie u osób o słabych nerwach) przez wstrząs elektryczny, a także niektóre przyjmowane leki. Niestety trudno uniknąć niespodziewanych stresów, jednak poprzez regularne badania i sprawdzenie zażywanych leków, możemy zapobiec nieszczęściu.

Inną przyczyną zatrzymania krążenia mogą być przebyte choroby mięśnia sercowego, które chociaż rzadkie, najczęściej są spowodowane przez nadmiar alkoholu lub infekcje bakteryjne i wirusowe. W dzisiejszych czasach, jednym z najczęściej występujących czynników ryzyka jest stres i siedzący tryb życia. Ciągle zapracowani zazwyczaj zapominamy, żeby dostarczyć organizmowi codzienną dawkę ruchu, w wyniku czego serce zacznie pracować szybciej, a co za tym idzie, dostarczona zostanie większa ilość krwi.

Jednocześnie należy pamiętać, żeby nie przesadzić w drugą stronę i nie poddawać się nadmiernemu wysiłkowi fizycznemu, bowiem to również może prowadzić do ataku serca. Do zawału serca mogą też przyczynić się uwarunkowania genetyczne, płeć, stopień zanieczyszczenia powietrza oraz wiek. U mężczyzn atak serca występuje najczęściej w wieku od 32 do 50 lat, natomiast u kobiet między 45 a 70 rokiem życia.

Innymi, rzadszymi przyczynami może być wysoki poziom białka ostrej fazy, niedobory witaminy grupy B (szczególnie kwasu foliowego), wysoki poziom homocysteiny, zwiększony poziom kwasu moczowego, marskość wątroby i choroba Fabry'ego.

Objawy zawału serca

Bezobjawowe ataki serca wbrew temu, co czasem słyszymy, należą do rzadkości. Najczęściej zawał serca poprzedzony jest silnymi bólami wieńcowymi, ściskającym bólem w klatce piersiowej, który często promieniuje do szyi i wzdłuż lewej ręki. Czasami może też rozchodzić się do żuchwy, barku i nadbrzusza. Bóle te są silne i trwają od 20 do 30 minut.

Rzadziej występującym objawem jest ból w plecach promieniujący do prawej ręki. Atakowi serca towarzyszy również duszność, nagłe, nadmierne pocenie się, nudności i zawroty głowy, złe samopoczucie, słabnięcia, czasami nawet stany podgorączkowe.

Ciekawym zjawiskiem jest to, że osoby, które przeszły zawał serca, przyznają się, że odczuwały wtedy silny, intensywny lęk. Medycyna ciągle nie potrafi wytłumaczyć tego zjawiska, jednak czasami interpretuje się to według filozofii Wschodu, która zakłada, że serce jest ośrodkiem emocji. Charakter bólu towarzyszącego zawałowi serca jest tępy, rozpierający, duszący, rwący a nawet palący. Zazwyczaj trwa nie krócej niż 20 minut, a czasami utrzymuje się przez kilka godzin. Tylko w niektórych przypadkach atak serca objawia się w sposób natychmiastowy i dramatyczny, poprzez nagłe zatrzymanie krążenia i szybki zgon sercowy.

Leczenie ataku mięśnia sercowego

Najważniejsze w postępowaniu przy ataku serca jest udzielenie pierwszej pomocy. Chorego należy umieścić w pozycji bocznej ustalonej - jeśli jest nieprzytomny, natomiast jeśli jeszcze nie stracił przytomności - w pozycji półsiedzącej. Ciągle trzeba kontrolować tętno i oddech oraz natychmiast wezwać pomoc medyczną.

Jeśli atak serca nastąpił w domu, należy podać doustnie 300-500mg aspiryny doustnie oraz 0,4-0,8mg nitrogliceryny pod językowo. Jeśli akcja serca zostanie zatrzymana natychmiast trzeba rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową. Ważne jest również uspokojenie pacjenta, mówienie do niego, ułatwienie mu oddychania poprzez rozluźnienie krępujących części garderoby. Musimy pamiętać, że to my jesteśmy odpowiedzialni za życie chorego dopóki nie przyjedzie karetka. Możemy ocalić mu życie!

Gdy chory trafi do szpitala, głównym celem leczenia będzie przywrócenie przepływu krwi przez zamkniętą tętnicę wieńcową, aby jak najbardziej zminimalizować uszkodzenie mięśnia sercowego. Już w drodze do szpitala pacjentowi zostanie podany tlen, nitrogliceryna, działająca przeciwbólowo morfina, leki przeciwpłytkowe, a w razie konieczności leki uspokajające.

Często choremu podaje się również beta-blokery, heparynę i zmniejszające ciśnienie inhibitory ACE. Po tym postępowaniu najczęściej wprowadza się leczenie reperfuzyjne, które w zależności od stanu chorego i potrzeby polega na podawaniu leków fibrynolitycznych lub leczeniu inwazyjnemu. Bardziej zaleca się metody inwazyjne, gdyż są one bardziej skuteczne i dają lepsze wyniki.

Według przeprowadzanych badań, najlepszą metodą leczenia inwazyjnego jest angioplastyka wieńcowa. Zabieg ten polega na uwidocznieniu i udrożnieniu tętnicy dozawałowej. Do tętnicy udowej lub promieniowej wprowadza się specjalne cewniki, które po umieszczeniu w aorcie pozwalają lepiej zobrazować tetnice wieńcowe serca. Następnie w miejsce zwężenia naczyń wprowadza się cewnik ze specjalnym balonikiem, który rozszerza światło zwężonego naczynia, normalizując w nim przepływ krwi.

Czasami zdarza się jednak, że angioplastyka jest niemożliwa do wykonania, najczęściej ze względu na czas, gdyż od pojawienia się objawów do wykonania zabiegu nie może minąć więcej niż 12 godzin. W takim przypadku konieczna jest operacja pomostowania aortalno-wieńcowego (by-pass), która wiąże się z tym, że trzeba wykonać torakotomię. Do innych zabiegów inwazyjnych zalicza się  przezskórne interwencje wieńcowe i rewaskularyzację laserową.

Lepiej zapobiegać niż leczyć

Pamiętajmy, że w dużej mierze to my możemy zmniejszyć ryzyko zawału serca. Postarajmy się wprowadzić do swojego trybu życia zdrowe nawyki żywieniowe, w tym ograniczenie spożywania zbyt tłustych pokarmów. Możemy też ograniczyć spożywanie alkoholu, wprowadzić ruch, rzucić palenie. Wiadomo, że nie wszystko jest zależne od nas, jak np. stres związany z pracą, czy uwarunkowania genetyczne, jednak to, co możemy zmienić w naszym życiu na lepsze najlepiej zacząć od dziś, nawet w przypadku młodego wieku - ataku serca coraz częściej bowiem dostają również osoby młode. Nie myślmy, że nas to nie dotyczy.

Autor: Dorota Bucka

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy zawału serca